Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest oparta na założeniu, że myśli, emocje i zachowania człowieka wzajemnie na siebie wpływają tworząc wzorce zachowań. Cierpienie emocjonalne człowieka wynika z przekonań i oceny sytuacji, to nie sytuacja wpływa na samopoczucie, ale sposób interpretacji sytuacji. Pojawiające się zniekształcenia rzeczywistości wpływają na sposób postrzegania otaczającej nas rzeczywistości. Cele w terapii koncentrują się na zmianie postaw, myśli oraz zachowań podtrzymujących dany problem.
Terapia schematu (ST) jest innowacyjnym podejściem integrującym podejście poznawczo-behawioralne, teorię przywiązania oraz terapię skoncentrowaną na emocjach. Celem terapii jest pomoc pacjentowi za pomocą różnych technik terapeutycznych w zaspokojeniu podstawowych potrzeb emocjonalnych.
Psychoterapia polega na rozmowie, w czasie której za pomocą różnych technik terapeutycznych pacjent może zrozumieć jak jego myśli, założenia i postawy wpłynęły na pojawienie się objawów i utrzymywanie się kryzysu emocjonalnego.
Psychoterapeuta może pomóc w przełamaniu i zmianie niekorzystnych wzorców myślenia oraz nabyciu przez pacjenta nowych umiejętności tak, aby samodzielnie radzić sobie z problemami.
Podczas pierwszego spotkania (oraz kilku następnych) wspólnie z pacjentem ustalam istotę problemu, czas jego trwania oraz wpływ na obecne życie. Podczas tego spotkania pojawiają się pytania dotyczące: rodziny pochodzenia, obecnej sytuacji życiowej, relacji, sfery zawodowej. Historia leczenia psychiatrycznego, ewentualnie wcześniejsze terapie.
Analiza teraźniejszości i przeszłości pozwoli na lepsze zrozumienie problemu pacjenta i co się z tym wiąże czynników podtrzymujących dany problem.
Zazwyczaj kolejne spotkania zaczynają się od refleksji z ostatniego spotkania, opisu przez pacjenta swojego samopoczucia na subiektywnej skali. Nawiążę do problemu zdefiniowanego w czasie poprzedniego spotkania i wspólnie ustalimy cel pracy terapeutycznej. Na podstawie problemu dopytam się o myśli i przekonania z tym związane. Sesja zazwyczaj kończy się zadaniem domowym.
Decyzję o zakończeniu terapii podejmujemy wspólnie i jest to moment, w którym pacjent nabył nowe wzorce radzenia sobie. Ocenie podlega również stan psychiczny pacjenta.